Este máster está deseñado para ofrecer unha formación sólida aos estudantes en materia de lingüística, tanto teórica como aplicada. O módulo de materias obrigatorias proporciona ao estudante a base teórico práctica necesaria para levar a cabo calquera tipo de Traballo de Fin de Máster en Lingüística. Os módulos de materias optativas permiten ao estudante especializarse nos ámbitos desexados. Queremos formar especialistas altamente cualificados en lingüística, que saiban desenvolverse en contornas multidisciplinares, posúan habilidades comunicativas, coñezan e manexen linguaxes específicas, dominen a contorna virtual e as novas tecnoloxías, e saiban xestionar e organizar a información, tal como demanda o mercado laboral. O máster tamén está pensado como período de formación previa para acceder a un programa de doutoramento no ámbito lingüístico.
O carácter esencialmente aplicado do máster que propoñemos será, cremos, un dos principais motivos do seu éxito. Durante os últimos anos, asistimos a unha rápida evolución, tanto a nivel europeo como mundial, do ámbito da lingüística aplicada. Cada vez son máis os campos nos que atopa aplicación a investigación teórica sobre a linguaxe. Desde o ámbito tradicional do ensino de linguas ata o máis actual de comunicación na empresa, boa parte dos lingüistas na actualidade dedican os seus esforzos a conseguir unha especialización que lles permita afrontar o desenvolvemento de tarefas profesionais concretas. Para responder aos novos retos da sociedade moderna e ás necesidades do mercado laboral xeráronse espontaneamente novas profesións, como mediadores lingüísticos e interculturais, expertos en comunicación empresarial, lexicógrafos informáticos, asesores pedagóxicos, asesores lingüísticos da comunidade xorda, etc. A experiencia docente, investigadora e profesional do profesorado implicado nos másters dos que este procede levounos a propoñer unha formación innovadora que pode preparar aos nosos alumnos para o mundo da investigación, pero tamén para o mundo empresarial.
Este título ten un interese académico moi relevante, xa que permite que o alumnado, dependendo da súa procedencia (licenciados ou graduados en linguas, filoloxías, comunicación, sicología, socioloxía, tradución, publicidade, etc.), adquira ou reforce unha formación lingüística avanzada (módulo de cursos obrigatorios, con materias de carácter metodolóxico e fundamental) e especialícese nalgún das especialidades de carácter esencialmente aplicado nos que están agrupadas as materias optativas.
O estudantado do máster en Estudos lingüísticos deberá realizar prácticas profesionais, concibidas como o primeiro paso para a súa inserción laboral. Para a realización destas prácticas, cóntase co apoio dos convenios-marco asinados polas universidades participantes e coa posta en marcha de convenios específicos. A continuación relaciónanse algúns dos convenios vixentes na actualidade: Agrupación Cultural Alexandre Bóveda, Alvarellos Editora, Biblioteca González- Garcés, Casa-Museo Emilia Pardo Bazán, Centro de Supercomputación de Galicia (CESGA), Cruz Vermella, Editorial Netbiblo, Ferrol Xestión Deportiva, Galebook, Hércules de Edicións, Imaxin Software, A Opinión, MACUF (Museo de Arte Contemporánea), Manufacturas da internet ( Koinedigital. com), Meubook, Netex Knowledge Factory S. L., Servizo de Normalización Lingüística do Concello de Betanzos, Servizo de Normalización Lingüística do Concello dá Coruña Urco Editora, Escola de Hostalería (A Barcia/Santiago), Editorial Obradoiro e Televisión de Galicia.
O ámbito da Lingüística Aplicada (Applied Linguistics) está claramente recoñecido e definido tanto nacional como internacionalmente e existe unha gran variedade de másters en Lingüística Aplicada en diferentes universidades de todo o mundo.
Dentro do noso país, impártense actualmente diferentes másters sobre Lingüística e Lingüística Aplicada cos que o noso programa manifesta puntos de coincidencia. Abundan, por exemplo, os másters en Lingüística Aplicada enfocados ao ensino de ELE ou ao ensino de segundas linguas en xeral en todo o territorio nacional. Vallan como mostra os seguintes:
Mestrados interuniversitario en formación de profesores de español como lingua estranxeira (Universitat de Barcelona e Universitat Pompeu Fabra)
Mestrado en Didáctica do Español como Segunda Lingua ou Lingua Estranxeira (en liña) (Universidade da Rioxa)
Mestrado Universitario en Lingüística Aplicada ao Ensino do Español como Lingua Estranxeira (Universidade Nebrija)
Mestrado Oficial en Ensino de ELE (Instituto Cervantes e Universidade Menéndez Pelayo)
Mestrado Universitario en Ensino do Español como Lingua Estranxeira e doutras Linguas Modernas (Universidade de Sevilla)
Mestrado Oficial “O ensino de español como lingua estranxeira (Universidade de Salamanca)
Mestrado universitario en ensino do español como lingua estranxeira (Universidade da Lagoa)
Cun enfoque bastante similar á nosa especialidade 1, atopamos o mestrado en Lingüística aplicada e adquisición de linguas en contextos multilingües da Universidade de Barcelona (impartido integramente en inglés)
O noso mestrado ten a singularidade de que, no ámbito do ensino, aprendizaxe e adquisición de linguas, dedica atención especial á Lingua de signos española, que se mostrou como un foco de interese constante no alumnado no mestrado anterior onde se ofrecía.
A oferta de mestrados con este contido no noso país é moi limitada, aínda que leva xa uns anos impartíndose con éxito o Mestrado oficial de linguas de acenos da Universidade de Valladolid.
O feito de que tanto a Universidade de Vigo como a Universidade de Coruña teñan lingüistas especializados en lingua de signos converte o noso Mestrado nun foco de atracción para distintos investigadores interesados polo mundo dos xordos que proveñan non só da Lingüística senón tamén da Psicoloxía e da Pedagoxía.
Hai tamén certa tradición asentada nos últimos anos de Mestrados enfocados ao ámbito da lingua e a tecnoloxía, na liña da nosa especialidade 2. Como exemplo, temos o Mestrado en Linguas e Tecnoloxía(Universidade politécnica de Valencia), aínda que algúns contidos de leste corresponden, na nosa proposta, ao tronco común.
O Mestrado en lingüística teórica e aplicada(Universitat Pompeu Fabra) ten unha estrutura que presenta similitudes coa do noso, aínda que os contidos que corresponderían, grosso modo, ás nosas especialidades 2 e 3 están organizados de maneira parcialmente diferente.
O Mestrado en Lingüística teórica e aplicada da Universidade de Murcia, pola súa banda, ofrece moita optatividad pero a súa oferta resulta moito menos estruturada e coherente que a do noso ou a do da Pompeu Fabra.
A oferta de mestrados en Lingüística Aplicada, da que acabamos de ofrecer unha pequena mostra de exemplos, non só é abundante no territorio nacional, senón tamén en moitas universidades estranxeiras. Podemos sinalar como exemplo os mestrados seguintes:
O Mestrado en Lingüística da UNAM (México) ofrece un itinerario de Lingüística Aplicada que se aproxima bastante ao noso, sobre todo nos contidos das materias obrigatorias.
A Universidade de Guadalaxara (México) tamén ofrece un Mestrado en Lingüística Aplicada cuxo plan de estudos mostra semellanzas co noso (ofrece, entre outros, un itinerario centrado en ensino, adquisición e aprendizaxe de linguas).
O Mestrado en Lingüística ofrecido pola Université catholique de Lovain presenta na súa estrutura certas similitudes coa nosa proposta, cun tronco común de materias metodolóxicas (e de profundización en materias fundamentais de lingüística), ademais de dous itinerarios, un dos cales é o de lingüística aplicada á didáctica de linguas.
Se nos abrimos ao ámbito inglés, a panorámica de Mestrados en Lingüística aplicada es muy rica. Abarca desde campos da máxima actualidade como a especialidade en aprendizaxe de linguas asistida por computador impartida no mestrado de Lingüística aplicada da Universidade de Melbourne ata as centenas de universidades que ofrecen mestrados especializados no ensino do inglés como lingua estranxeira.
A Universidade de Boston, por exemplo, ofrece un programa de doutoramento e mestrado en Applied Linguistics enfocado a adquisición da linguaxe, segunda lingua e bilingüismo, American Sign Language, lingüístca teórica, entre outros aspectos, que ofrece puntos de contacto coa nosa proposta.
Esta proposta de máster na que están implicadas as tres universidades xorde inicialmente da convicción de todas as partes de que é absolutamente necesaria a existencia dun máster de estudos lingüísticos en Galicia. A cantidade de alumnado que os catro másters orixinais suman nos últimos anos (entre 45 e 50 alumnos), aínda que non permite supoñer posibilidades claras de supervivencia para todos eles coas novas condicións (un mínimo de 20 matriculados), si que deixa claras as boas perspectivas de viabilidade da proposta conxunta e a necesidade de ofrecer estudos deste tipo.
A Comisión encargada da preparación da nova proposta formárona inicialmente as decanas das tres facultades implicadas e os coordinadores dos catro másters orixinarios nas tres universidades. Esta Comisión, tras varias reunións presenciais e por videoconferencia, e tras diversas consultas con representantes dos departamentos maioritariamente implicados, elaborou a proposta de estrutura do novo máster. Unha vez determinadas as materias que constituirían o tronco común do máster e definidos as tres especialidades de optativas, o deseño destes últimos encargouse a tres subcomisiones, cada unha delas presidida por unha das decanas e formada por representantes das tres universidades. O deseño da especialidade 1 coordinouse desde a UVigo; a 2, desde a UDC; e a tres, desde a USC.
Para a elaboración das fichas de materias solicitouse, ademais, a colaboración de profesoras e profesores das tres universidades, a maioría deles (aínda que non todos) implicados nos másters anteriores.
Ademais da opinión do profesorado e dos representantes dos departamentos, para a preparación desta proposta, a Comisión tivo en conta:
- O deseño doutras propostas de máster de linguas e lingüística que se imparten no sistema universitario español, como se pode comprobar no apartado anterior.
- A opinión do alumnado dos programas preexistentes (dos cales tres se están impartindo), a través da análise das enquisas anuais de satisfacción.
Para fixar o Plan de estudos utilizouse como criterio fundamental a configuración que ofrecen os graos nos tres centros implicados no Máster, a fin de garantir aos estudantes unha preparación básica naquelas materias que se consideran fundamentais na formación de todo lingüista.
Durante a elaboración do Plan que configuran as materias obrigatorias e optativas que integran o período de formación do alumnado, resultaron especialmente relevantes as achegas dos coordinadores e coordinadoras dos másters do que este procede, cuxa experiencia contribuíu de maneira decisiva ao deseño da proposta final. En concreto, para a selección daqueles contidos que acabaron por configurar as especialidades resultou determinante a experiencia previa, que nos permitiu coñecer as preferencias do alumnado en canto a optatividad e especialidades. Así mesmo, o seguimento do alumnado egresado (parte do cal mantén vinculación cos nosos programas de doutoramento) permítenos coñecer a súa opinión sobre a utilidade da formación recibida unha vez no mercado laboral.
O protocolo elaborado polas universidades participantes contempla un período de exposición pública, a través das súas páxinas web, dos anteproxectos de títulos de máster, con establecemento de mecanismos que garantisen a posibilidade de presentar alegacións tanto por parte dos Departamentos da Universidade, como de colexios profesionais e axentes sociais en xeral. Con todo, esta proposta de máster foi remitida directamente a distintas asociacións, institucións e empresas vinculadas coas distintas temáticas que aglutina cada especialidade (Escolas Oficiais de Idiomas, Asociación Galega de Empresarios, Real Academia Galega, Federación Galega de Xordos, etc.).